پروژه بررسی کارایی کودهای بیولوژیک در افزایش عملکرد گندم دیم در استان آذربایجان شرقی در قالب طرح ایکاردا با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و شرکت فن‌آوری زیستی طبیعت‌گرا (بایوران) در شهرستان هریس اجرا شد. بذر گندم رقم اوحدی در مهرماه 1396 و در حضور نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی، جهاد کشاورزی شهرستان هریس، نمایندگان و کارشناسان شرکت بایوران و جمعی از کشاورزان محلی در مزرعه‌ای به وسعت نیم هکتار کشت شده و عملکرد نهایی محصول در تیر ماه 1397 به طور دقیق تعیین شد. از چهار کود بیولوژیک پروبیو 96، بایوفارم، فسفاته به‌رشد و بایوفسفات بایوران در کنار کودهای شیمیایی رایج منطقه استفاده شده و نتایج با تیمار شاهد منفی که در آن از هیچ کودی استفاده نشده بود مقایسه شد.

براساس نتایج، بیشترین میزان عملکرد، در تیمار بایوفسفات بایوران (895 کیلوگرم در هکتار) و بذرمال پروبیو 96 (886 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که در مقایسه با شاهد، به ترتیب حدود 252 و 248 درصد افزایش عملکرد داشته است. بذرمال با کودهای بیولوژیک بایوفارم و فسفاته به‌رشد در رتبه‌های بعدی قرار داشته و به ترتیب باعث افزایش 193 درصدی و 184 درصدی در افزایش عملکرد شدند. این در حالی است که استفاده از کودهای شیمیایی مرسوم در منطقه نیز باعث افزایش 146 درصدی در افزایش عملکرد شد.

در توضیح نتایج مشاهده شده باید گفت که مزرعه مورد مطالعه، به دلیل مشکلات مربوط به هماهنگی اداری، حدود بیست روز دیرتر از موعد مقرر منطقه زیر کشت رفته و در تابستان سال 97، قبل از پرشدن و رسیدن دانه با گرمای شدید این سال روبرو شده که این موضوع باعث خالی‌ماند خوشه‌ها و کاهش عملکرد کلی محصول شد. با این حال، در همین شرایط تنش‌زا، مشاهده شد که کودهای بیولوژیک توانستند عملکرد محصول را تا بیش از 2 برابر شاهد افزایش داده و در نهایت، عملکرد قابل قبولی برای کشاورز به دنبال داشته باشند. اتفاقا یکی از اثرات مثبت این باکتری‌ها، افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌هاست که این موضوع، بارها و بارها توسط کودهای بیولوژیک در شرایط مختلف مانند شوری خاک و آب، تنش علف‌کش ها، حرارت‌های بالا و ... به اثبات رسیده است. برای اطمینان از این موضوع که افزایش 250 درصدی عملکرد گندم چندان دور از انتظار و عجیب نیست، کافی است مقاله پیوست شده در پایین این صفحه را که خلاصه بیش از 40 مطالعه علمی در زمینه استفاده از کودهای بیولوژیک در دنیا است مطالعه بفرمایید. با توجه به جایگاه گندم به عنوان یک محصول استراتژیک در سبد غذایی مردم ایران، استفاده از کودهای بیولوژیک در کشت این محصول می‌تواند راهکار موثری در مسیر حرکت به سمت خودکفایی گندم و تداوم آن در طولانی‌مدت باشد.

برای دریافت گزارش کامل این طرح کلیک کنید.

برای دریافت مقاله علمی مرتبط با این طرح کلیک کنید.